Η Πανήγυρις του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου στη Θέρμη αποτέλεσε και φέτος ένα λαμπρό γεγονός. Την Τρίτη, 5 Δεκεμβρίου 2023, ξεκίνησαν οι εκδηλώσεις με την λιτανεία της Ιερής Εικόνας του Αγίου Νικολάου. Ο ομιλητής της ημέρας ήταν ο πατήρ Αθανάσιος Χύτας.
Το κλίμα της Πανήγυρις έφτασε στο απόγειό του την Τετάρτη, 6 Δεκεμβρίου, ημέρα αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο, με τη Θεία Λειτουργία που ιερούργησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βρυούλων, κ. Πεντελεήμων. Η παρουσία του Μητροπολίτη μας έκανε ιδιαίτερα χαρούμενους, ενώ η συμμετοχή των πολιτών ήταν εντυπωσιακή, αντανακλώντας την ενότητα και την πίστη της τοπικής κοινότητας. Ο Μητροπολίτης, με τον εμπνευσμένο λόγο του και τις πνευματικές του διδαχές, έδωσε έμφαση στην σημασία της αγάπης, της ειρήνης και της ελπίδας που συμβολίζει ο Άγιος Νικόλαος.
Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ναού ευχαριστεί εκ βάθους καρδίας όλους τους συντελεστές και συνεργάτες της Πανήγυρις όπως επίσης και για το φωτογραφικό υλικό την κα Ιωάννα Τσάκα.
Ομιλία του Πρωτοπρεσβύτερου Αθανασίου Χύτα στον πανηγυρικό εσπερινό 2023
Σεβαστοί πατέρες, Θέρμη, 5-12-2023
Αξιότιμοι κ. εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και φορέων,
Ευλαβές εκκλησίασμα,
Ο του Θεού άγιος, ο της νίκης επώνυμος (Νικόλαος γαρ) εορτάζει από της σήμερον και συνήγαγε κλήρο και λαό, ουράνιες δυνάμεις και συνόμιλους αγίους σε σύναξη πνευματική. Αυτή η μακάρια συνάντηση αισθητών και νοητών επι τω αυτώ επιτείνει τον συνεορτασμό και προσφέρει σε εμάς εστίαση πνευματική. Δεξιώνεται ο άγιος τον λαό του θεού, τον ευφραίνει μυστικά, ενεργεί με τη χάρη του σε όλους όσοι επιποθούν την εν Χριστώ σωτηρία.
Ομολογώ ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο για μένα η σύνταξη έστω ενός μικρού κηρύγματος καθώς η ολιγοήμερη ενασχόλησή μου με τον άγιο και τον βίο του με οδήγησε σε συγγραφική απορία και όχι ευπορία. Έμοιαζε με θράσος η χάραξη κάθε πρότασης, όταν από τα λίγα μα καίρια που γνωρίζουμε για την ζωή του, ο κάθε εχέφρων θα καταλαμβανόταν από δέος ιερό. Καθ’ υπακοήν, εντούτοις, κινούμενοι σμίξαμε τον δισταγμό που προξενεί η υπεράνθρωπη βιοτή του με τον πόθο να τύχουμε της πρεβείας του προς τον κοινό Κύριο και Σωτήρα, και για τούτο μόλις που ψελλίζουμε νηπιώδεις φωνές περί του ξακουστού αυτού εκκλησιαστικού άνδρα.
Καθώς ατενίζουμε τον πολύεδρο αδάμαντα, τον ιεροφάντη Νικόλαο, το κλέος των ιεραρχών, θάμβος μας καταλαμβάνει πώς από τη δικής μας ανθρώπινη φύση ανέτειλε τέτοιας στόφας πλάσμα, τέτοιου πνευματικού εκτοπίσματος γέννημα. Αληθώς ο λόγος του πρωτοκορυφαίου Παύλου εφαρμόζει απόλυτα στη ζωή του αγίου, η οποία υπήρξε <<επιστολή γινωσκομένη και αναγινωσκομένη υπό πάντων ανθρώπων>> (Β Κορ. 3,2). Αυτήν την πολύεδρη και πολυεπίπεδη προσωπικότητα δεν αρκεί να την ατενίσει κανείς από μια πλευρά. Πρέπει να στραφεί κυκλοτερώς και μετά πολλής σπουδής και επιμελείας, για να γνωρίσει μέρος μόνο του δυσεξαρίθμητου πλήθους των χαρισμάτων που τον περικοσμούσαν.
Μια όψη της πολύεδρης προσωπικότητας του σχετίζεται με τη φύτρα του, τους γεννήτορές του. Όχι άνευ σημασίας παράμετρος στην κατόρθωση της αγιότητας είναι η πατρογονική κληρονομιά. Και βέβαια δεν αναφερόμαστε στις οικίες και τα κτήματα αλλά στο γενετικό υλικό, το DNA θα λέγαμε σήμερα. Πόσο ρόλο έπαιξε -μάλλον αρκετό- για τη θεμελίωση των αρετών και την κατασκευή της δικής του πνευματικής οικοδομής. Αν και από αγκάθι βγαίνει ρόδο (και τανάπαλιν), συνήθως στην ιστορία της εκκλησίας, οι επιφανέστεροι και εγκριτότεροι σε θέματα πίστεως άγιοι, όπως και ο Νικόλαος που φέρει επάξια τον τίτλου του κανόνα της πίστεως, παιδιόθεν γνώρισαν τον Χριστό από ευσεβείς γονείς ή από νεαρή ηλικία αμέσως μετά το βάπτισμά τους. Ο μακαριστός λογοτέχνης Νικόλαος Πεντζίκης έλεγε ότι τις περισσότερες φορές η αγιότητα είναι μια προσχωσιγενή διαδικασία. Είναι αποτέλεσμα πρόσχωσης γενεών, δηλαδή από έναν καλό ζεύγος γεννητόρων προχωράμε σε ένα καλύτερο και πιο ενάρετο και κάποια στιγμή στην επί τα κρείττονα αυτή διαδρομή των γενεών ανθίζει ένας άγιος. Για τη σημασία της κληρονομικότητας σήμερα, αν το πείς, λές το αυτονόητο. Όμως οι άγιοί μας είχαν προσέξει από πολύ παλαιά αυτήν τη λεπτομέρεια και ζητούσαν αρετή στους ανθρώπους που επρόκειτο να στήσουν ένα καινούργιο σπιτικό, να σμίξουν μαζί και να κάνουν οικογένεια. Από τους σύγχρονους αγίους, όλοι σχεδόν ανεξαιρέτως τονίζουν αυτήν τη σημασία της πνευματικής ρίζας την οποία πρέπει να έχει ο νέος άνθρωπος που θα έρθει στον κόσμο. Μάλιστα άγιοι, όπως οι Παίσιος και Πορφύριος, προσδιόριζαν την επιρροή της κληρονομικότητας[1], θετικής ή αρνητικής, στο 30% της προσωπικότητας του ατόμου. Αυτό θα πεί ότι κατά το 1/3 κουβαλούμε τα πάθη ή τις αρετές και τα χαρίσματα των γεννητόρων μας όχι ως ενεργούσες δυνάμεις αλλά ως καταβολές και αποτυπώματα. Από κει ξεκίνησε και ο άγιος Νικόλαος. Η ευλάβεια και ευγένεια της ψυχής των γονέων του αποτέλεσε τη μαγιά για τη ζύμη της δικής του αγιότητας. Πάνω σ’ αυτήν έκτισε, δεν γκρέμισε. Κοπίασε και μόχθησε, δεν αδιαφόρησε, δεν τεμπέλιασε. Μάλιστα αξιοποίησε (βρήκε η χάρις πρόσφορο έδαφος) την ευαίσθητη και άκρως απορροφητική παιδική και εφηβική ηλικία, κατά την οποία η ολοτελής στροφή προς τον Θεό, όταν συμβεί, πραγματοποιείται με έναν τρόπο ολοσχερή, βαθιά αγαπητικό, ανένδοτο, ακάθεκτο, με έξαλμα ψυχής που εμπνέεται από μαρτυρικό φρόνημα, από ερωτική κίνηση απόλυτης αφιέρωσης, από παντελή αδιαφορία -φυσικώ τω τρόπω- για τον κόσμο και τα του κόσμου πράγματα. Η οικογένεια του αγίου, λοιπόν, τον προικοδότησε όχι μόνο με υλικά αγαθά (τα οποία μετέτρεψε σε φιλανθρωπία) αλλά κυρίως με κληρονομικές αρετές, οι οποίες αποτέλεσαν το βάθρο εκτόξευσής του προς τα ουράνια χαρίσματα, δηλαδή τα άνωθεν δωρήματα που έρχονται εκ του Πατρός των φώτων, τα οποία από νεότητος έλαβε, διατήρησε, αύξησε, και δια των οποίων ποικιλοτρόπως διακόνησε τον λαό του Θεού ανά την οικουμένη. Νεότατος επιδόθηκε στην άσκηση και αγρυπνία, τη μόνωση της ησυχίας, όπου και οι μεγάλες πνευματικές αλλοιώσεις και αναβάσεις.[2] Δίπλα στον στενό οικογενειακό πυρήνα, ο Νικόλαος, ευεργετήθηκε από την χρηστοήθεια του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος λαμβάνοντας ιερές αφορμές και, όπως μας διασώζει μια παράδοση, από τον θείο του (κατά σάρκα αδελφό του πατέρα του) αρχιερέα Νικόλαο, ηγούμενο μοναστηριού (της Νέας Σιών), στο οποίο μόνασε και θέλησε να παραμείνει δια βίου. Αλλά ο επιβλέπων επί τον πράον και ταπεινόν και ησύχιον κατά το προφητικό λόγιο (Ησαία 66,2), Θεός, άλλα είχε στην προαιώνια βουλή του για τον αξιοθαύμαστο Νικόλαο.
Η τριλαμπής θεότητα βρήκε σκεύος εκλεκτό και σκήνωσε μέσα του. Τί αγώνες έκανε προσωπικούς δεν γνωρίζουμε αλλά νωρίς, από όταν ήταν λαϊκός, εκδηλώθηκαν τα χαρίσματα της προόρασης, των ιαμάτων, της διάπυρης καρδιακής προσευχής. Εξάλλου, λέει ένα ομότροπος και ισοστάσιος του αγίου, Ο Συμεών ο νέος Θεολόγος, ότι <<Οἱ τούς βίους τῶν ἁγίων συγγραψάμενοι τάς πράξεις αὐτῶν ἐδήλωσαν τάς σωματικάς, τήν ἀκτημοσύνην, τήν νηστείαν, τήν ἀγρυπνίαν, τήν ἐγκράτειαν, τήν ὑπομονήν΄ τήν δε πνευματικήν αὐτῶν ἐργασίαν μικρόν τε καί ὡς ἐν ἐσόπτρω διά τῶν τοιούτων ἐδήλωσαν.>>[3] Θα συμπληρώναμε για τον εορταζόμενο άγιο την ελεημοσύνην, την πτωχείαν, την ανύστακτη ποιμαντική μέριμναν κ.ά. Αύτά ως επαινετά αλλά εξωτερικά χαρακτηριστικά δράσης. Όστώσο ένας ολόκληρος εσωτερικός κόσμος όπου βιώνονται οι πνευματικές αναβάσεις του ανθρώπου, η <<βαθεία καρδία>>[4] παραμένει άγνωστος σε εμάς και γνωστός μόνον στον παντεπόπτη Κύριο. Ο νέος Θεολόγος πάλι τονίζει ότι οι άγιοι δεν απεδύθηκαν σε πολύτροπους και σκληρότατους προσωπικούς αγώνες για να θησαυρίσουν χαρίσματα –αυτά ο καλός θεός τα έδωσε δωρεά κατά την προαίρεσή τους- αλλά ό,τι αξιοθαύμαστο έπραξαν σε ασκήσεις το έπραξαν για να διατηρήσουν τα χαρίσματα, να μη σταθούν αγνώμονες στον αγαπημένο τους Κύριο και Θεό.[5] Ένα άλλο κριτήριο που μας βοηθά να αντιληφθούμε την αστείρευτη ροή των ιαματικών ιδίως χαρισμάτων του αγίου Νικολάου είναι η προσεκτική προσέγγιση του θαυμαστού βίου σύγχρονων σε μας αγίων, από τους οποίους έχουμε κάποιες εξομολογητικές μαρτυρίες και οι οποίες μας πληροφορούν για το πότε και πως έλαβαν τη χάρη. Χαρακτηριστικότερη είναι η περίπτωση του αγίου Πορφυρίου. Η χαρούμενη υπακοή στους γεροντάδες του[6] και η αγάπη του στον Χριστό τον κατέστησε δοχείο δεκτικό μεγάλων και εξαίσιων χαρισμάτων δια των οποίων εποίησε τέρατα και σημεία. Κατά ανάλογο τρόπο μπορούμε με σχετική βεβαιότητα να εικάσουμε ότι και ο άγιος Νικόλαος αγάπησε τον Χριστό και υπάκουσε σε γονείς, στις εντολές του Θεοῦ και στον θείο του αρχιερέα. Ο πυρήνας όσων αναφέραμε θα μπορούσε να έχει μια λιτή αλλά πρακτικότατη σχέση με την σημερινή πραγματικότητα. Αν θέλουμε σωστούς (αγίους) χριστιανούς, αληθινά του Χριστού, να δημιουργήσουμε καλές οικογένειες.
Αν εδώ σταθούμε ακροθιγώς στη σημασία της υπακοής[7] στη ζωή των αγίων θα δούμε ότι αποτελεί κοινό τόπο όλων. Όχι μόνον οι παλαιοί αλλά και όλοι οι σύγχρονοι μιλούν με σαφήνεια, διατυπώνουν με ακρίβεια, υπογραμμίζουν απερίφραστα και προβάλλουν αταλάντευτα ότι η υπακοή είναι η στέρεη βάση της αρετής και των επουράνιων χαρισμάτων. Υπακοή στους γονείς, στον δάσκαλο, στον πνευματικό, στον επίσκοπο, στον γέροντα, στην Εκκλησία[8]. Ιδιαίτερα για όσους επιλέγουν να καταστούν δοχείς των θείων επαγγελιών, να ζήσουν από το εδώ και τώρα αισθητώς τη χάρη, το τί σημαίνει υιοθεσία, το να είσαι τέκνο Θεού, αυτοί ξεκινούν έναν ανεπίστροφο, πολυχρόνιο και δυσχερέστατο αλλά θεάρεστο αγώνα με αρχή και τέλος την υπακοή (μολονότι στην αρχή υπάρχει ο πόνος της αυταπάρνησης, στην πορεία προς το τέλος άλλως πως βιώνεται η υπακοή)[9]. Αρκεί να διαβάσει και να ακούσει τον βίο κανείς και όσα λέγουν οι σύγχρονοι γέροντες και άγιοι Σοφρώνιος, Παίσιος, Πορφύριος, Ιάκωβος, Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης, άλλοι όπως οι Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης, Εφραίμ Κατουνακιώτης και Δανιήλ, όλη η πνευματική αγωγή του οσίου γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή και όλων ανεξαιρέτως των πνευματικών τέκνων του (Εφραίμ Φιλοθεϊτη, Χαραλάμπους Διονυσιάτη, Ιωσήφ Βατοπαιδινού)[10].
Ο Νικόλαος προτιμούσε τη μόνωση και αφάνεια. Και τούτο όχι από φόβο και σύνδρομο κατωτερότητας ή φυγοπονία. Αυτά σκέπτονται όσοι φρονούν εγκόσμια. Δεν γνωρίζουν οι πολλοί ότι ο άνθρωπος που θα εισέλθει στον θείο γνώφο και θα συνομιλήσει με τον Θεό επιθυμεί διακαώς την συνεύρεση μόνο μαζί Του, τη συνουσία με το ερώμενο πρόσωπο, δηλαδή τον Χριστό.
Βιογράφησαν τον άγιο μας βασιλείς (Λέων ο σοφός), άρχοντες, πατριάρχες (Μεθόδιος Κωνσταντινουπόλεως), ασκητές (Νεόφυτος ο Έγκλειστος), σοφοί (Αρχιμ. Μιχαήλ, Ευστράτιος Πρεσβύτερος, Ανδρέας Κρήτης, Συμεών Μεταφραστής) και απλοί άνθρωποι (ανώνυμοι)[11]. Απέλαβαν των μεγάλων ευεργεσιών του όχι μόνον το ποίμνιο των Μυρέων και η Λυκία της Μικρασίας αλλά και κάθε τόπος της υπ΄ουρανόν χερσαίος ή θαλάσσιος, κάθε πιστός που προσφεύγει στη βοήθειά του, καθώς και άπιστοι ουκ ολίγοι. Μέσα από κάθε θαυματουργία Του μεγαλύνθηκε το τρισάγιο όνομα του μεγαλόδωρου Θεού μας, ωστόσο το ασύλληπτο μέγεθος και οι αναρίθμητες αναφορές των θαυμάτων του δεν ισοσταθμίζουν την απερίγραπτη ταπείνωσή του. Όπως κάθε άγιος και ο τα νυν ευφημούμενος πάσχιζε να διατηρήσει κρυφό κατά το δυνατό το έργο του από τα μάτια των ανθρώπων (γνώριζε ο άγιος μας ότι μεγάλη αρετή είναι η κρυφίως επιτελουμένη)[12]. Με αυτήν έμεινε καταστολισμέ-νος δια βίου επαληθεύοντας τον λόγου του αββά Ισαάκ του Σύρου που γράφει ότι η ταπείνωση είναι η στολή της θεότητας[13]. Πράγματι αυτός που έχει την θεοειδή ταπείνωση[14], δηλαδή δεν προσπαθεί να ταπεινοφρονεί απλώς και μόνον αλλά λαμβάνει την ταπείνωση ως δώρο από τον ίδιο τον Θεό, ενδύεται την ίδια την θεότητα, αυτός περιβάλλεται και το άκτιστο φως της θεότητας κατά χάρη και μετοχή. Τα αναρίθμητα θαύματα που εργάστηκε ο άγιος Νικόλαος και συνεχίζει να εργάζεται (όσα μας έγιναν ή γίνονται γνωστά) παραπέμπουν όχι στον ίδιο αλλά στον κυρίως ενεργούντα τα θαύματα, τον Χριστό. Οι άγιοι μέσα στην επιτέλεση παράδοξων δυνάμεων ουδέποτε διανοούνταν να οικειοποιηθούν την δόξα του Θεού παρά λογάριαζαν τον εαυτό τους, όπως οι απόστολοι, «ἐσχάτους», «πάντων περίψημα» (Α΄ Κορ. 4,13). Οι ποικιλόμορφες επεμβάσεις τους έχουν έναν ιαματικό για όλη την κτίση χαρακτήρα, φανερώνουν το μυστήριο του Χριστού στον κόσμο, την ευλογία της ενανθρώπισης, την αποκατάσταση του κατ’εικόνα και τα διάσημα του καθ’ομοίωσιν. Εναργώς διαζωγραφίζουν τί χάρισε δια του Χριστού ο Θεός στον κόσμο, μπρος στην οποία δωρεά ιλιγγιά νους ανθρώπινος και αγγελικός. Πόσο συμφωνούν ή ακριβέστερα ταυτίζονται οι άγιοι, όταν θεολογούν, φρονούμε ότι αξίζει μιας μικρής αναφοράς, καθότι το ένα και το αυτό Πνεύμα ενεργεί μέσα τους και βοά και φθέγγεται τον λόγο της αληθείας. Όταν ρωτούσαν τον άγιο Πορφύριο για το προορατικό και διορατικό του χάρισμα με απλότητα δεχόταν ότι το είχε αλλά γνώριζε και ομολογούσε ότι δεν ήταν δικό του, ούτε τις περισσότερες φορές προκαλούσε τη φανέρωση και αποκάλυψη πραγμάτων αλλά ο Θεός ενεργούσε σε χρόνο ανύποπτο και για τους άλλους και για τον ίδιο.[15] Οι άγιοι από την πολλή τους αγάπη είχαν παραδώσει το ίδιον θέλημα και εξουσιάζονταν από το Πνεύμα του Θεού. Για τον λόγο αυτό και ο άγιος Σοφρώνιος σημείωνε ότι οι τέλειοι δεν λέγουν τίποτα δικό τους αλλά όσα φανερώσει ο Θεός[16]. Τί σκεύος εκλογής αναδείχθηκε συνεπώς και ο άγιος Νικόλαος για να δρά ο Θεός δι’αυτού τόσα και τέτοια εξαίσια θαυμαστά γεγονότα. Με περίτεχνα αλλά ταυτόσημα λόγια μιλά και ο πολύς περί τα θεία Γρηγόριος Παλαμάς, όταν λέει ότι οι άγιοι ποθούν την ένωση με τον Θεό και τους είναι τρόπον τινά αδιάφορο[17] όσα κατά την ένωση εκείνη η χάρις ενεργεί υπερφυσικά και παράδοξα μυστήρια, αποκαλύψεις, θαυματουργίες. Αυτά αποτελούν πάρεργο κατά τον Παλαμά[18]. Τόσοι αιώνες χωρίζουν τους μεν από τους δε και η ταυτότητα των θέσεων προκαλεί ρίγος και ιερό ενθουσιασμό. Αν συμπυκνώναμε σε μια λακωνική προτροπή, ωφέλιμη για τη δική μας καθημερινότητα, θα λέγαμε –αγαπητοί χριστιανοί- πως αν θέλουμε σωστούς (δηλαδή αγιασμένους) κληρικούς, με μέγιστη προσοχή πρέπει να τεθεί θεμέλιο του κάθε υποψηφίου η υπακοή και η ταπείνωση. Το αξεδιάλυτο δίδυμο των αρετών.
Το πόσο λαοφιλής αποδείχθηκε ο άγιος Νικόλαος φαίνεται από τις διάσπαρτες εκκλησίες σε κάθε επισκοπή, αρχιεπισκοπή και χώρα χριστιανική όπου υπάρχει ή υπήρξε ναός του. Πάντοτε στην κόγχη του Ιερού Βήματος και αυτό από πολύ νωρίς κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ των αγίων ιεραρχών. Αλλά και από πολύ νωρίς η τιμητική προσκύνηση στο πρόσωπο του αγίου μαρτυρείται σε Ανατολή και Δύση. Στη δεύτερη μάλιστα, η εξάπλωση της τιμής του αγίου εντοπίζεται πολύ πριν τον 11ο αιώνα, οπότε και λαθραία μετακομίστηκαν τα ιερά λείψανά του από τα Μύρα στο Μπάρι της Ιταλίας. Μια από τις ζημίες που προκάλεσαν οι σταυροφόροι. Και στην καθ’ ημάς λειτουργική παράδοση πρέπει να επισημάνουμε το γεγονός ότι αυτός μόνος από όλους τους αγίους τοποθετήθηκε στον εβδομαδιαίο κύκλο των λειτουργικών ύμνων, αφιερώνοντας του η θεολογική παράδοση την Πέμπτη ημέρα της εβδομάδας, την οποία μοιράζεται με τους δώδεκα Αποστόλους. Μια τέτοια θεσμοθεσία βροντοφωνάζει για την ιδιαίτατη αξία και τιμή με την οποία σύμπασα η Εκκλησία τον περιέβαλλε. Συνεπώς ο άγιος εορτάζει τρόπον τινά όχι μόνο δυο φορές τον χρόνο (6 Δεκεμβρίου και 20 Μαίου) αλλά συν επιπλέον 52 φορές (όσες και οι εβδομάδες του έτους), συνολικά 54 φορές.
Θεόκλητο πλήρωμα της τοπικής Εκκλησίας, μόλις αρχίσαμε να περιεργαζόμαστε κάπως εγγύτερα το πολυεπίπεδο κόσμημα της προσωπικότητας του αγίου μας και ο χρόνος αδυσώπητος μας κωλύει να προχωρήσουμε περαιτέρω, αφήνοντας ασχολίαστες πολλές πτυχώσεις της ζωής του ακοίμητου πρεσβευτή μας προς τον Θεό. Κατά το αγιογραφικό λόγιο, «ἐπιλείψει με ο χρόνος διηγούμενον» (Ἑβρ. 11,32) περί Νικολάου αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του θαυματουργού.
Κατακλείοντας τον λόγο, ομολογούμε χάριτας στον άγιο πού οικονόμησε σήμερα όλοι εδώ αδελφοποθήτως να συμπανηγυρίζουμε. Συγκινούμαστε που δεν απορρίπτει τη μικρότητα τη δική μας και κανενός που προσέρχεται σ΄αυτόν για βοήθεια. Καυχόμαστε δικαίως ως λαός που τον έχουμε πολιούχο και αντιλήπτορα σε κάθε δοκιμασία, φίλο και συνοδίτη, ρύστη και προστάτη. Θαρρούμε που δεν δυσθυμεί απέναντι στην πνευματική μας νηπιότητα και ανωριμότητα και παρίσταται στη ζωή της ενορίας αυτής και όλης της Μητρόπολης μας παραμυθία και κυβερνήτης.
Ας μη ζητήσουν, όμως, από μας λόγων τέχνη ή δύναμη συγγραφέως οι φιλόθεοι ακροατές και συνεορτάζοντες τον εορταζόμενο άγιο, να μη μας παρεξηγήσουν οι λογιότεροι και εγκρατέστεροι των εγκύκλιων μαθημάτων για το άκομψο του λόγου που προηγήθηκε και φτωχό σε δύναμη νοημάτων άκουσμα που προσφέραμε. Αντ’ αυτού ας λάβουν ως χριστιανοί φιλάγιοι και συμπαθείς μικρές αφορμές από όσα με αγάπη και ειλικρίνεια ειπώθηκαν και στο πλάτος του δικού τους νου να τα αυξήσουν και να τα παραστήσουν αρτιότερα γνωρίζοντας εγγύτερα τον άγιο και συνάμα σε όποιον χρειαστεί να δώσουν λόγο <<περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος>> (Α΄Πε 3,15).
Ταις του αγίου ιερομύστου Νικολάου πρεσβείες ο Θεός ελέησον ημάς, Αμήν.
π. Αθανάσιος Χύτας
[1] Γέροντος Πορφυρίου Ιερομονάχου, Ανθολόγιο Συμβουλών, έκδ. Ι. Γυναικείον Ησυχαστή- ριον, Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος, Μήλεσι Αττικής, 2002, σλ. 294 & εξ. Στη σλ. 304 εξηγεί ότι η αγιότητα είναι η λύση όλων των προβλημάτων με τα παιδιά, & σλ. 328 & εξ. Επίσης Λόγος περί ομοφυλοφιλίας – θεματικής εβδομάδας έμφυλων ταυτοτήτων και σχέδιο νόμου για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (immorfou.org.cy).
[2] Αββά Ισαάκ του Σύρου, Λόγοι Ασκητικοί, κριτική έκδοση Μάρκελλος Πιράρ, Ι.Μ. Ιβήρων, Άγιον Όρος, 2012. Όλος ο ΝΕ΄λόγος του αββά Ισαάκ μας μυεί στους καρπούς της σλ. 692 & εξ.
[3] Συμεών Νέου τοῦ Θεολόγου, Κατηχητικός Λόγος στ΄, Περί ἐργασίας Πνευματικῆς, τόμος 19Γ, Φιλοκαλία τῶν νηπτικῶν καί ἀσκητικῶν, Πατερικές Ἐκδόσεις <<Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς>>, Θεσσαλονίκη, σλ.490-492.
[4] «Προσελεύσεται ἄνθρωπος, καί καρδία βαθεία» Ψαλμ. ξγ’, 7.
[5] <<Αἱ γάρ τοιαῦται καί τοσαῦται κακοπάθειαι οὐ πρός τό εὖ γενέσθαι ἀλλά πρός φυλακήν τοῦ εὖ εἶναι τοῦτο πρότερον γενομένους ἐστί΄ δυσφύλακτος γάρ ὁ θυσαυρός καί ἐπαγρυπνοῦσι ἐπ΄αὐτόν, καθώς εἶπον οἱ πατέρες.>> Ἀλφαβητικά Κεφάλαια, ἔκδ. Ἱ. Μ. Σταυρονικήτα, Ἅγιον Ὄρος 2011, 238, 80-83.
[6] Γέροντος Πορφυρίου Ιερομονάχου, Ανθολόγιο Συμβουλών, έκδ. Ι. Γυναικείον Ησυχαστήριον, Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος, Μήλεσι Αττικής, 2002, σλ. 268, 273 & <<Θα σας πω…>> όπ.π. σλ. 118.
[7] Γεωργίου Κρουσταλλάκη, Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης, εκδ. ἐν Πλῷ, 2016, Αββάς Ρούφος <<Ω υπακοή, μητέρα όλων των αρετών…>> σλ. 438, Γέρων Εφραίμ <<Η υπακοή θα φέρει όλα τα χαρίσματα>> σλ. 441.
[8] Ο άγιός μας κλήθηκε από τη σύνοδο να υπηρετήσει την Εκκλησία. Δεν αυτοπροτάθηκε, πολλώ δε μάλλον, δεν μεθόδευσε την ανέλιξή του στον θρόνο των Μυρέων –τόσο σύνηθες για την επιλογή και εκλογή αρχιερέων.
[9] <<Ἀρχή μέν νεκρώσεως, καί μέλους σώματος καί ψυχῆς θελήματος, πόνος΄ μεσότης δέ, ποτέ μέν πόνος, ποτέ δέ ἀπονία΄τέλος δέ, ἀκινησία λοιπόν καί ἀναισθησία πόνου>>, Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου Κλῖμαξ, Λόγος Δ΄, Περί Ὑπακοῆς, εκ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικῆς 1999, σλ. 66. Και Αρχ. Σωφρονίου, Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου-Εσσεξ Αγγλίας 1990, σλ. 457 & εξ. Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεϊτου (Ομιλίαι) Α΄, εκ. Ι. Μ. Φιλοθέου, Άγιον Όρος 2004, σλ.67 & εξ.
[10] Έχουν εκδοθεί τα συγγράμματα όλων από τις αδελφότητες που ίδρυσαν ή από αυτές με τις οποίες σχετίστηκαν.
[11] Αρχιμ. Θεοφύλακτου Μαρινάκη, Άγιος Νικόλαος της Γης και του Πελάγους, Θεσσαλονίκη 2003, σλ. 28-30.
[12] Όσιος Ευθύμιος Σούζνταλ. Είναι γνωστό το περιστατικό από τον βίο του μεγάλου μας αγίου κατά το οποίο, ο Νικόλαος, ως λαϊκός έσωσε από την εκπόρνευση τρία κορίτσια και μυστικά τις προικοδότησε για να αποκατασταθούν. Βίος Αγίου Νικολάου (agnikolaospylis.gr)
[13] «Του Οσίου Πατρός ημών Ισαάκ, Επισκόπου Νινευΐ, του Σύρου, Τα Ευρεθέντα Ασκητικά», Λειψία 1770, Ανατυπούμενα επιμελεία Ιωακείμ Σπετσιέρη, Ιερομονάχου. Αθήναι, σλ. 76.
[14] Γέροντος Πορφυρίου <<Θα σας πω…>>, όπ.π. σλ. 425. Γέροντας Σοφρώνιος, Ο Άγιος Σιλουανός, σλ. 370 και εξ.
[15] Γέροντος Πορφυρίου <<Θα σας πω…>>, όπ.π. σλ. 102-103.
[16] https://iconandlight.wordpress.com/2016/12/20/οι-άγιοι-οι-τέλειοι-δεν-μιλούν-από-τον/
[17] Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Εἰς τόν Βίον τοῦ Ὁσίου Πέτρου τοῦ ἐν Ἄθῳ, Συγγράμματα τόμος Ε΄, ἐπιμ. Παναγιώτη Κ. Χρήστου, ἐκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1992, σλ. 172,28-173,10. Οι καταστάσεις αυτές λαμβάνουν χώρα όταν ο νους καθαρθεί από τα πάθη και μαζί μ’αυτόν καθαρθεί όλο το φάσμα των δυνάμεων της ψυχής και φτάσει στο σημείο να σταθεί ενώπιον του Θεού «κωφός και ἄλαλος», δηλαδή παύει να κινείται εξ ιδίων και να διανοείται. Τότε καταλαμβάνεται και άγεται υπό του Πνεύματος. Μάλιστα ο χαριτωμένος νους «καί πρός τό συνημμένο σῶμα πολλά διαπορθμεύει τοῦ θείου κάλλους τεκμήρια», όπως λάμψη, ευωδία κ.ά. Γρηγορίου Παλαμᾶ, ὅπ.π. 172,25-26.
[18] Όπως μέσα σε μια ακτίδα φωτός μπορεί να δει κανείς και εναέρια άτομα σκόνης, αν και δεν είναι ο σκοπός του η θέαση της σκόνης, κατά παρόμοιο τρόπο και μέσα στις θείες ακτίνες «αἷς φύσει πρόσεστι ἡ πάντων ἀποκάλυψις» βλέπει ο θεούμενος ταυτόχρονα παρόν, παρελθόν και μέλλον, μολονότι «ὁδοῦ πάρεργον ὡς ἀληθῶς ἡ τούτων προσγίνεται γνῶσις». Γρηγορίου Παλαμᾶ, ὅπ.π. 173,6-7.
Π