Στην ενοριακή μας Κυψέλη πραγματοποιήσαμε σήμερα όπου εορτάστηκε η Δεσποτική και Θεομητορική εορτή της Υπαπαντής μία εκδήλωση και τιμήσαμε την μητέρα δίνοντας και ευλογία εικονίτσα της Παναγίας ως δώρο σε όλες τις μανούλες οι οποίες ήταν στην όμορφη εκδήλωση. Ομιλητής ήταν η κυρία Φωτεινή Φωτιάδου της οποίας και την ομιλία σας παραθέτουμε παρακάτω.
ΜΑΝΑ, ένας επίγειος άγγελος!
( Φωτεινή Φωτιάδου- Κωνσταντίνου, Φιλόλογος )
2-2-2019 Άγιος Νικόλαος, Θέρμης
« Η Μάνα είναι κρύο νερό και δεν μπαίνει σε ποτήρι» διακηρύσσει το δημοφιλές ποντιακό τραγούδι.
Μάνα δε βρίσκεται λέξη καμία να ‘χει στον ήχο της τόση αρμονία!» μας διαβεβαιώνει και ο Γεράσιμος Μαρκοράς.
Μια τόσο μικρή λέξη, ένα τόσο μεγάλο αξίωμα! Τόσο μεγάλο, τόσο υψηλό που η ύπαρξη που το διαθέτει, ενώ πατά στη γη , αγγίζει τον ουρανό, γίνεται εκούσιος και θυσιαστικός συνεργάτης του Θεού.
Σε κείνη ο Θεός εμπιστεύεται την ’’εικόνα ‘’ Του, για να την οδηγήσει στη θέωση. Εκείνη γεννά και αναγεννά, τρέφει και ανατρέφει, μορφώνει και αναμορφώνει! Εκείνη θα φέρει σε επαφή το παιδί της με το Σύμπαν και τον κόσμο ολόκληρο, εκείνη θα το μάθει να θαυμάζει την ομορφιά και την Αλήθεια. Εκείνη θα του διδάξει την αρετή. Μέσα από τη δική της προσφορά θα μάθει στο παιδί της την αγάπη και τη συγχώρεση και θα το οδηγήσει στην υψηλή ζωή του πνεύματος.
Προϋπόθεση μιας υγιούς κοινωνίας θεωρείται η οικογένεια, της οποίας βασικό θεμέλιο είναι η μητέρα.
Ο κορυφαίος Ψυχολόγος του 20ου αιώνα Καρλ Γιουνγκ, παραλλήλισε την οικογένεια με τη φωλιά των πουλιών. Η φωλιά των πουλιών αποτελείται από δύο μέρη: Το έξω στρώμα είναι σκληρό, συμπαγές, δομημένο από πιο σκληρά υλικά, κομμάτια ξύλο, πετρούλες, λάσπη, κ.τ.λ. και αποτελούν ένα συγκεκριμένο οικοδόμημα που επιτρέπει στη φωλιά να αντέχει στις καιρικές συνθήκες, να είναι στερεή και ασφαλής. Μηχανισμός που φέρνει δομή στο αδόμητο. Είναι το πατρικό πλαίσιο. Το εσωτερικό στρώμα είναι πιο μαλακό, φτιαγμένο από πούπουλα κι άλλα μαλακά υλικά. Είναι το μητρικό πλαίσιο( το έξω είναι ο πατέρας, το μέσα η μητέρα)
Με δυο λόγια, στο πρόσωπο της μητέρας αναγνωρίζουμε την ψυχή της οικογένειας! Γι’ αυτό και ο Γιουγκ υπερθεματίζει: «ανοίξτε έναν δρόμο στη μητέρα. Εκείνη θα ανοίξει νέους δρόμους και ορίζοντες. Είναι ο στύλος του πολιτισμού που έρχεται».
Η ευγνωμοσύνη, ο θαυμασμός και η αγάπη μιας κόρης, της Άννας Τζάρβις, για τη μητέρα της έγιναν η αιτία για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Μητέρας. Μετά από μεγάλο αγώνα της Άννας Τζάρβις, που στοίχισε κόπο και χρήματα, καθιερώθηκε η ημέρα για τη μητέρα.
Το 1957 καθιερώθηκε σε όλο τον κόσμο ως Ημέρα της Μητέρας η δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, για να γιορτάζεται ένα πλάσμα τόσο αγαπημένο για τον κάθε άνθρωπο σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης!
Η Εκκλησία μας τιμά την μητέρα τη μέρα της Υπαπαντής, τότε που η Αγία Μητέρα πήγε το Παιδίον Ιησού στον ναό, για να Τον αφιερώσει στον Θεό. Τότε άκουσε τον δίκαιο Συμεών να Της λέει: « καί σοῦ δέ αὐτῆς τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία!» Έτσι, στο πρόσωπο της Παναγίας τιμάται με σεμνή ευγνωμοσύνη η μητρότητα, που περνά δια πυρός και σιδήρου στην πορεία της για την καταξίωση!
Το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου αποτελεί αρχετυπική εικόνα για τη μητέρα και συνιστά καθοριστικό προσδιορισμό της γυναίκας και μητέρας ως ιδιαίτερης ύπαρξης. Ως Μητέρα που στέκεται δίπλα στον σταυρό του Υιού Της, κουβαλά όλα μας τα βάσανα, όλο τον ανυπόφορο πόνο της επίγειας ύπαρξής μας και αποτελεί για κάθε μάνα παρηγοριά κι ελπίδα!
Όμως τη χαρά της Άννας Τζάρβις για την καθιέρωση της γιορτής την αντικατέστησε πίκρα και απογοήτευση. «Οι άνθρωποι κάνουν εμπόριο την ιερή αυτή γιορτή! » άρχισε να γράφει σε επιστολές της που έστελνε σε εφημερίδες. «Ποτέ δεν θέλησα κάτι τέτοιο! Ονειρεύτηκα μια γιορτή της καρδιάς!» Πράγματι τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου γινόταν – και εξακολουθεί να γίνεται- υπερβολική κατανάλωση λουλουδιών!
Πόσο τελικά η γιορτή έχασε το πραγματικό της νόημα! Θα μπορούσε βέβαια να ισχυριστεί κανείς ότι η προσφορά λίγων λουλουδιών στη μητέρα, που έχει εκείνη τη μέρα την τιμητική της, είναι μια πράξη καθαρά συμβολική. Όμως, διερωτώμαι, χωράει σε ένα αγορασμένο σύμβολο η ευγνωμοσύνη για το δώρο της ζωής που μας χάρισε προσφέροντας για την κυοφορία το ίδιο της το σώμα; Μπορεί να αντισταθμιστεί η ευωδιά της προσφοράς της με τα άοσμα ακριβά ή όχι άνθη του περιστασιακού δώρου;
Κάθε μέρα που συνειδητά απολαμβάνουμε το ολοκληρωτικό δόσιμο της αγάπης μιας μάνας είναι μέρα που μπορούμε να τη γιορτάζουμε. Το χαμόγελό μας στον κόπο της, το χάδι στην αγωνία της, το ανεπιτήδευτο ευχαριστώ στην κάθε θυσία της είναι για κείνη μια αγκαλιά αστέρια στην ποδιά της…
Η γυναίκα μέσα στη δημιουργία αποτελεί μοναδική σκέψη του Θεού με τελείως προσωπική σφραγίδα. Είναι προικισμένη με το χάρισμα να προσωποποιεί, με το δώρο να διεισδύει στην ύπαρξη του άλλου, με την ιδιοφυΐα της διαίσθησης και με την έμφυτη ανάγκη της αυτοπροσφοράς και θυσίας χάριν των άλλων.
Ο Θεός έχει προικίσει τη γυναίκα με ένα μυστικό ποτάμι στοργής. Απ’ όλα τα κύτταρα της βγαίνει αυτή η τρυφερή αίσθηση που μεταπλάθει τον κόσμο, τον ημερεύει, τον ειρηνεύει, τον γλυκαίνει, τον ετοιμάζει να δώσει και να πάρει αγάπη, τον ανασύρει από την πεζότητα.
«Οι γυναίκες έχουν πολλά επαγγέλματα, αλλά μόνο μία κλίση : τη μητρότητα». Ο Άγιος Παΐσιος που έπιασε τον σφυγμό της εποχής μας γράφει: «η καρδιά της γυναίκας αχρηστεύεται, όταν η αγάπη που έχει στη φύση της δεν βρει διέξοδο» Το χάρισμα της τής δόθηκε για να χαρίζει ζωή και να ωραΐζει τη ζωή μέσα από τη φυσική και πνευματική μητρότητα. «Μόνον αν η γυναίκα ακολουθήσει την κλίση της μπορεί να ζήσει ευτυχισμένη».
Ο Βίκτωρ Ουγκώ είπε «Η γυναίκα είναι η καρδιά της ανθρωπότητας». Αυτή κρατάει στα χέρια της την τύχη του κόσμου. Όχι γιατί είναι τόσο δυνατή: αντίθετα υστερεί πολύ σε μυϊκή δύναμη. Ούτε γιατί ξεπερνάει σε ευφυΐα τον άνδρα. Η μάζα του μυαλού της είναι μικρότερη. Αλλά γιατί έχει μια μυστική ψυχική δύναμη που μπορεί να επηρεάσει τον περίγυρο της. Και το θηρίο μπορεί να το κάνει αρνί, αν ακολουθήσει τις γενικές εντολές του Ευαγγελίου και τις ειδικές για κείνη νουθεσίες.
Η καρδιά της μητέρας είναι μια βαθιά άβυσσος, στο κάτω μέρος της οποίας θα βρείτε πάντα τη συγχώρεση» είπε ο Balzac. Η μεγάλη αυτή αλήθεια αποκαλύπτεται με πολύ ιδιαίτερο τρόπο στην ακόλουθη λαϊκή ιστορία. Επί χρόνια μια χήρα μάνα έκλαιγε καθημερινά για τη μοναχοκόρη της που είχε εγκαταλείψει το χωριό, για να ζήσει ελεύθερη από κάθε ηθικό φραγμό τη ζωή της στη μεγαλούπολη.
Όταν, χρόνια αργότερα, η άσωτη κόρη συνειδητοποίησε την κατάντια της, είπε στη γειτόνισσά τους: «Αν η μάνα μου με συγχωράει που τόσο την πίκρανα, πες της να κρεμάσει στην αμυγδαλιά μας μια άσπρη κορδέλα. Αν όχι, τότε θα φύγω για πάντα. Δεν αξίζω να λέγομαι κόρη της».
Μόλις η μάνα έμαθε για την κορδέλα, άνοιξε το σεντούκι, όπου είχε φυλαγμένο το νυφικό της. Το προόριζε για τη μοναχοκόρη της! Τώρα είχε έρθει η ώρα να το χρησιμοποιήσει… Με χέρι, που έτρεμε από συγκίνηση, πήρε το ψαλίδι και έκοψε το άσπρο νυφικό σε πολλές κορδέλες και τις έδεσε στα κλαδιά της μυγδαλιάς. Ήθελε να βροντοφωνάξει στην κόρη της ότι την συγχωράει, ότι την περιμένει με ανοιχτή αγκαλιά να γυρίσει στο έρημο σπίτι, ότι η αγάπη της μάνας γιατρεύει όλες τις πληγές!
Η μητέρα ξεχνά τον υποτιμητικό λόγο που της απηύθυναν τα παιδιά της, προσπερνά τις προσβολές, δεν μνησικακεί και ας πικραίνεται από την αχαριστία τους. Ο μόνος δρόμος που περπατά είναι εκείνος της αγάπης και της συγχώρεσης. Η αγκαλιά της είναι πάντα ανοιχτή!…
Κάποτε έγινε σε κάποιο Λύκειο ένας διαγωνισμός με θέμα: ‘’τα ωραιότερα χέρια’’. Το βραβείο δε δόθηκε σε αυτόν που περιέγραψε τα μακριά δάχτυλα ούτε σ’ αυτόν που μίλησε για τα περιποιημένα νύχια. Το βραβείο το πήρε η μαθήτρια που περιέγραψε τα χέρια μιας μητέρας. Τα χέρια εκείνα που είναι τόσο τρυφερά, για να χαϊδεύουν ένα βρέφος, τόσο δυνατά, για να συγκρατούν ένα άτακτο παιδί, τόσο επιδέξια, για να κατευθύνουν έναν έφηβο, τόσο ικανά, για να φροντίζουν για το φαγητό και την καθαριότητα μιας ολόκληρης οικογένειας, τόσο ακούραστα, για να δέονται μπροστά στο εικονοστάσι!
Και πράγματι, ποιος μπορεί να αμφισβητήσει πως οι μητέρες είναι οι μεγαλύτερες ηρωίδες της ζωής, που ξεχνούν τον εαυτό τους και αγωνίζονται να αναστήσουν έναν καινούργιο κόσμο!
Η μητέρα παίζει θεμελιώδη ρόλο σε όλα τα εξελικτικά στάδια της ζωής του παιδιού. Η Προγεννητική Ψυχολογία, τις τελευταίες δεκαετίες, υποστηρίζει ότι η μητέρα, κατά την εγκυμοσύνη της, ήδη και από τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του εμβρύου, παίζει έναν ιδιαίτερο ρόλο, που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την κατοπινή του εξέλιξη.
«Αν θέλετε να βελτιώσετε την Υγεία του αγγλικού Λαού ασχοληθείτε με τους εννέα μήνες πριν από τη γέννηση » συμβούλεψε το αγγλικό κοινοβούλιο ο άγγλος βιολόγος sir Frederick Trubby King. Οι αρχαίοι προγονοί μας άρχιζαν νωρίτερα φροντίζοντας για ταιριαστούς γάμους. Οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν την εγκράτεια ως εγγύηση για την καλλιτεκνία.
Και στην Αθήνα και στη Σπάρτη η καλλιτεκνία και η πολυτεκνία ήταν βασικοί στόχοι της πολιτείας. Στις παροιμίες βρίσκουμε «Ο γονέας, που ζει και συμπεριφέρεται με αρετή κι έχει άμεμπτο παράδειγμα, θα αφήσει ευτυχισμένα τα παιδιά του».
Ο δεσμός που αποκτά το βρέφος με τη μητέρα του, προοιωνίζει την κατοπινή του δυνατότητα να εμπιστεύεται τους άλλους και τον εαυτό του. Το βρέφος έχει την ανάγκη του οικείου, της ζεστασιάς και σιγουριάς που του εμπνέει η μάνα. Στην αγκαλιά της το βρέφος αποβάλλει το άγχος, ηρεμεί, χαίρεται, ωριμάζει και απελευθερώνεται από τους φόβους του. Στο βλέμμα της μητέρας του βλέπει όλον τον κόσμο και σιγουρεύεται ότι οι επιθυμίες και οι απαιτήσεις του αναγνωρίζονται και ικανοποιούνται χωρίς αναβολή. Έτσι, διαμορφώνει μια θετική εντύπωση ότι τα πρόσωπα γύρω του αξίζουν να τα εμπιστεύεται.
Στην παιδική ηλικία, κυρίως η μητέρα διαμορφώνει την προσωπικότητα του παιδιού. Γενικά, από εκείνη εξαρτάται η διάπλαση του χαρακτήρα του, επειδή το παιδί προσκολλάται περισσότερο σ’ εκείνη.
Μα και στην εφηβεία, κατά την περίοδο της κρίσης ταυτότητας, η μητέρα θα σταθεί βράχος ακίνητος για να ξεσπάσουν πάνω της τα κύματα της αντίδρασης του παιδιού της. Θα το καθοδηγήσει με σοφία κι αγάπη, ώστε να μην ξεστρατίσει. Θα το νουθετήσει, χωρίς να το καταπιέσει, θα του δείξει το σωστό, χωρίς να το κατακρίνει, ώστε να του προκαλέσει ενοχικό σύνδρομο. Θα του επιστήσει την προσοχή για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στις επιλογές του, αλλά θα σεβαστεί την ελευθερία του. Πάνω απ’ όλα, θα προσεύχεται ανύστακτα για την ψυχική υγεία του παιδιού της.
Ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στο δράμα της μάνας, που στέκεται με αυταπάρνηση άγρυπνος φρουρός και υπηρέτης αφοσιωμένος δίπλα στο παιδί της που γεννήθηκε με σωματική ή πνευματική αναπηρία;
Γίνεται η μάνα τα χέρια και τα πόδια για το ανάπηρο παιδί της, τα μάτια για το τυφλό, η φωνή και τ’ αυτιά για το κωφάλαλο, φύλακας – προστάτης για το παιδί της με σύνδρομο Down, η αδιαμαρτύρητη αποδέκτης της βίας του αυτιστικού παιδιού της. Με ματωμένη αγάπη σηκώνει τον σταυρό του μαρτυρίου της, χωρίς ποτέ να πάψει να αγαπά και να φροντίζει το πλάσμα που είναι σάρκα από τη σάρκα της, κομμάτι της ψυχής της. Γι’ αυτήν την ηρωίδα μάνα θα πει ο ποιητής:
« Όταν πατάς στα αγκάθια κι ανεβαίνεις, μόνον οι άγγελοι ψηλά στον ουρανό μπορούν τ’ όνομά σου να προφέρουν, Μ η τ έ ρ α!…»
Σοφή, λοιπόν, είναι η κορεάτικη παροιμία που λέει: «η γυναίκα είναι αδύναμη, αλλά η μάνα δυνατή!..» Ποιος δε συγκλονίστηκε τον Ιούλιο του 2018 στις πυρκαγιές στο Μάτι, όταν, μέσα στη θάλασσα, μια νεαρή μητέρα, με σοβαρά εγκαύματα στο σώμα της, αψηφώντας τους δικούς της πόνους προσπαθούσε, να θηλάσει το λίγων μηνών βρέφος της, για να το κρατήσει στη ζωή, αφού κι εκείνο είχε εγκαύματα στο τρυφερό του κορμάκι ;
Δεν είναι μόνο η μικρή ηλικία που ευεργετείται από την παρουσία της μάνας, αλλά είναι και οι μεγάλοι άνδρες, οι ήρωες, οι Άγιοι, οι οποίοι της χρωστούν μεγάλο μέρος του μεγαλείου και της αξίας τους.
Πώς θα μπορούσαν οι Σπαρτιάτες πολεμιστές να γίνουν ριψάσπιδες, όταν πηγαίνοντας για τη μάχη έπαιρναν την ασπίδα από τα χέρια της μητέρας τους που τους έδινε τη λακωνική, μα περιεκτική ιερή εντολή: « ἢ τᾶν ἢ ἐπί τᾶς»;
Ο Κορίνθιος Έφηβος, μόλις στεφανώθηκε Ολυμπιονίκης, έτρεξε, όσο πιο γρήγορα μπορούσε, για να φέρει την είδηση της νίκης του στην άρρωστη μητέρα του, αλλά τη βρήκε νεκρή! Τότε, έβγαλε το στεφάνι από το κεφάλι του και στεφάνωσε τη νεκρή του μητέρα λέγοντάς της με λυγμούς: «συγχώρησέ με, μητέρα, που δεν σε πρόλαβα, μα ο θάνατος τρέχει γρηγορότερα από τους θνητούς. Ούτε οι Ολυμπιονίκες μπορούν να παραβγούν μαζί του. Με αυτό το στεφάνι πάρε τη δόξα μου. Είναι δική σου ΜΗΤΕΡΑ!»
Ποιος θα ήταν ο Μεγάλος Άγιος, Θεολόγος και Φιλόσοφος των αρχών του 5ου αι. μ.Χ. Αυγουστίνος, αν δεν υπήρχαν πίσω του οι νουθεσίες, τα δάκρυα και οι συνεχείς προσευχές της μητέρας του Μόνικας;
Πώς θα μπορούσε να μην επιλέξει τον δρόμο της θυσίας για την αγαπημένη του Κύπρο ο Γρηγόρης Αυξεντίου, όταν η ηρωική του μάνα, η Αντωνία, μόλις έμαθε για τον θάνατο του γιου της, είπε την αθάνατη εκείνη φράση που αποδεικνύει το μεγαλείο της ψυχής της: «χαλάλι της Πατρίδας μου το γαίμα του παιδιού μου!»;
«Παν ό,τι είμαι το οφείλω στη μητέρα μου» θα μας βεβαιώσει και ο Αβραάμ Λίνκολν, ο σπουδαίος Αμερικανός Πρόεδρος που υπέγραψε τη χειραφέτηση των Μαύρων!
«Στην τυραγνισμένη μητέρα μου», γράφει στην αφιέρωση του πρώτου του βιβλίου ο σπουδαίος συγγραφές και Ακαδημαϊκός Ηλίας Βενέζης.
Όταν ο δημοσιογράφος ρώτησε έναν Έλληνα Χειρουργό διεθνούς αναγνώρισης αν ακούει κλασική μουσική και ποια προτιμά, κάθε φορά που ξενυχτά διαβάζοντας, αιφνιδιάστηκε από την απάντηση: «ακούω τον αρμονικό ήχο από τις βελόνες του πλεξίματος της μητέρας μου, καθώς ξενυχτάει μαζί μου!»
Ο πνευματικός ομφάλιος λώρος που μας δένει με τη μητέρα μας δεν κόβεται ποτέ, όπως πολύ λυρικά μάς το μεταφέρει ο Γεώργιος Μαρτινέλης: «μάνα κράζει το παιδάκι,/μάνα ο νιος και μάνα ο γέρος, /μάνα ακούς σε κάθε μέρος,/α! τι όνομα γλυκό!»
Υπήρξαν εκατομμύρια μάνες που πρόσφεραν αφειδώς το αίμα, το δάκρυ και τον ιδρώτα τους για να αναστήσουν μια νέα ζωή που υπήρξε σάρκα από τη σάρκα τους. Δώσαν το σταθερό χέρι για να στηρίξουν τον ασταθή βηματισμό του παιδιού τους, τον ώμο τους για να κλάψει στην πίκρα του, τον κόρφο τους για να κρύψει τον φόβο του, το χάδι τους για να γλυκάνει τον πόνο του, την αστείρευτη αγάπη για να την έχουν πυξίδα αλάνθαστη στην πορεία τους. Μα κι ο θυμός τους, όπως λέει μια ρωσική παροιμία, είναι σαν το ανοιξιάτικο χιόνι: πέφτει πολύ, αλλά λιώνει γρήγορα!
Οι μητέρες πιστεύουν στη μεγάλη τους αποστολή και σκορπίζουν ενθουσιασμό γι’ αυτή τους την πίστη. Γνωρίζουν πως λίγη εξυπνάδα, που την κλείνει μια φλογερή καρδιά, οδηγεί πολύ πιο μακριά και πιο ψηλά από μια ευφυΐα στην υπηρεσία μιας κρύας καρδιάς. Νιώθουν ότι τις ικανότητες που έχουν δεν έχουν δικαίωμα να τις χρησιμοποιήσουν για τη δική τους δόξα, αλλά έχουν το καθήκον να τις αναπτύξουν και να τις καλλιεργήσουν, για να τις θέσουν στην υπηρεσία των άλλων.
Καμιά αγάπη δε μπορεί να συγκριθεί με της μητέρας την αγάπη. Η μάνα μάς αγάπησε πολύ πριν μας αντικρύσει. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι της Πόπης Σφαλαγκάκου στο ποίημά της « στην αγέννητη ηλιαχτίδα»:
Περιμένω να διαβείς το μεγάλο Κατώφλι,
και το μικρό διστακτικό σου βήμα το πρωινό
ν’ ακούσω περιμένω…
Στους αθώους ορίζοντες των ματιών σου
να χαθώ…
Πότε θα ‘ρθεις, πότε θα ‘ρθεις
στο ροζ χαμόγελό σου ν’ ανεβώ;
Πότε θα ιδώ την πρωινή ηλιαχτίδα,
τη μακρινή ηλιαχτίδα την αγέννητη,
για να φωνάξω με τις καμπάνες της ψυχής
είσαι δική μου! Κι εγώ για σένα!…
Μια αγάπη χωρίς σύνορα και φραγμούς είναι η αγάπη της μάνας! «Ποιο είναι πιο γλυκό», αναρωτιέται ο ποιητής Ι. Πολέμης «το γάλα της ή τα φιλιά της;». Απέραντη η αγάπη της, σαν τη θάλασσα και σαν τον ουρανό, αστείρευτη σαν το φως του ήλιου. Στης μάνας τη θερμή αγκαλιά βρήκαμε την ασφάλεια από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής μας! Η αγκαλιά της ήταν το πρώτο θρανίο της ζωής μας: από αυτήν διδαχτήκαμε να μιλάμε, να κατανοούμε, να περπατάμε, να σκαρφαλώνουμε επιδέξια στο δέντρο της ζωής!
Σε όλη τη ζωή μας, που έχουμε την τιμή να την έχουμε δίπλα μας, στη μάνα θα βρούμε αποκούμπι, παρηγοριά, λιμάνι σωτηρίας. Αυτή θα μας δώσει ελπίδα, θα μας ενθαρρύνει, θα μας ενδυναμώσει. Θα εκπληρώσει τις επιθυμίες μας- και όχι σπάνια θα τις προλάβει πριν εκδηλωθούν- θα αναπληρώσει τις ελλείψεις μας, θα διορθώσει τα σφάλματά μας. Διακονεί την οικογένεια ταπεινά και ανυστερόβουλα αγνοώντας ηθελημένα τις δικές της επιθυμίες. Δεν διαθέτει δικό της χρόνο! Αυτή η χωρίς όρια άρνηση του εαυτού της είναι – σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου- που την καθιστά τόσο μεγάλη στα μάτια μας, την τοποθετεί τόσο ψηλά στη σκέψη και την καρδιά μας! Μένει εκούσια στο περιθώριο η μάνα, μα ο θαυμασμός μας της προσφέρει την πρωτοκαθεδρία στην καρδιά μας και μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε το καλό και να ευγνωμονούμε γι’ αυτό!
Η άοκνη προσπάθειά της, σε κάθε τομέα των πολυποίκιλων δραστηριοτήτων της, ξυπνά το συναίσθημα της ευθύνης μέσα μας. Αυτή είναι ο φύλακας άγγελος του σπιτιού, ο συντηρητής της εστίας, ο συνεκτικός κρίκος όλης της οικογένειας. Με λεκτικά ή μη λεκτικά μηνύματα διαμορφώνει συνειδητά ή ανεπαίσθητα τον χαρακτήρα μας, μας οδηγεί στην αυτοεκτίμηση. Η αγάπη της καλλιεργεί μέσα μας την αγαθότητα, την ευγνωμοσύνη.
Ωραίο και ηθικό για μας είναι ό,τι η μητέρα μας λογαριάζει ωραίο και ηθικό. Ευτυχισμένα τα παιδιά που μέσα στην τρυφερή ψυχή τους μητέρες, με συνείδηση του προορισμού τους, χάραξαν αγαθές συνήθειες, ευγενικές κλίσεις και επιθυμίες, υψηλά ιδανικά και κυρίως τα οδήγησαν στον δρόμο του Θεού. Το μεγαλύτερο μυστήριο της αγάπης μιας μάνας εκφράζεται μέσα από την επιθυμία της να ακολουθήσουν τα παιδιά της τον δρόμο της ΑΓΑΠΗΣ. Και αγάπη στην απόλυτη ουσία της είναι ο Θεός! Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Παιδαγωγού Πεσταλότση: «πίστεψα στη μητέρα μου, η καρδιά της μου έδειξε τον Θεό· Θεός μου είναι ο Θεός της μητέρας μου. Θεός της καρδιάς μου είναι ο Θεός της καρδιάς της. Εάν ξεχάσω τον Θεό, θα ξεχάσω κι εκείνη».
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια της Donna Cooper: «όταν ήταν μικρά τα παιδιά μου και σε απόσταση ενός αγγίγματος, τα κάλυπτα από το κρύο με κουβέρτες. Αλλά τώρα, που μεγάλωσαν και είναι μακριά, διπλώνω τα χέρια μου και τα καλύπτω με την προσευχή!…»
Πόσο ευνοημένοι είμαστε όσοι από μας γευτήκαμε τη γλύκα της μητρικής στοργής! Πόσο πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό για το μεγάλο Του δώρο! «Το παιδί ορφανεύει από μάνα» , αποφαίνεται η λαϊκή θυμοσοφία. Πράγματι, η μάνα είναι αναντικατάστατη και η απώλειά της αφήνει τραύματα ανεπούλωτα στις ψυχές των ανθρώπων… Ας ακούσουμε το Σωτήρη Σκίπη που κλείνει σε λίγους στίχους τον πόνο του για τον θάνατο της μητέρας του:
Ήρθες εψές στον ύπνο μου
και μου ψιθύρισες
πως απ’ τα ξένα μάνα μου
εξαναγύρισες.
Τρέχω καλώς να σε δεχτώ
προς τ’ ακρογιάλι σου
να γείρω όπως κι έναν καιρό
μες στην αγκάλη σου…
Μα έρμο βρίσκω το γιαλό
έρμα τα κύματα,
και παίρνω το δρομί και πάω
πέρα στα μνήματα…
Η Παναγία υψώθηκε αιώνιο πρότυπο για την κάθε γυναίκα που θα αξιωθεί αυτήν τη χάρη, να φέρει στον κόσμο μια νέα ζωή. Από την ιερότερη εικόνα , για εκατομμύρια ανθρώπους, την Παναγία που κρατάει στην αγκαλιά της το Θείο Βρέφος, μέχρι τις μητέρες της Αφρικής που κυκλοφορούν με τα μωρά τυλιγμένα γύρω τους, τα στιγμιότυπα μητρικής στοργής ξυπνούν τα ευγενέστερα των αισθημάτων!
Δύο μητέρες αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη. Η μία, η χήρα της Ναΐν που σπαράζει πίσω από το φέρετρο του μονάκριβου παιδιού της. Δεν υπάρχει , στ’ αλήθεια, πιο τραγικό πρόσωπο από τη μάνα, που έχασε το παιδί της! Η χήρα της Ναΐν, μαζί με τον γιο της, θα κηδέψει τα όνειρά της , τη χαρά ,την ελπίδα της! Θα μείνει μόνη κι έρημη να κλαίει την άδεια αγκαλιά της… Ο Κύριος, που τη βλέπει, δεν μπορεί να μείνει απαθής. Τη σπλαχνίζεται, μας λέει ο Λουκάς (κεφ. 7,11-17 )Δεν της λέει λόγια παρηγοριάς, αλλά κάνει κάτι πιο μεγάλο. Της ξαναδίνει τη χαμένη της χαρά, τής γεμίζει την άδεια αγκαλιά! Της ανασταίνει τον μονάκριβο γιο, της ανασταίνει την ελπίδα! Ο νεαρός ανακάθεται στο νεκροκρέβατο και αρχίζει να μιλάει. Τι πιο σπουδαίο από το δώρο της ζωής που για δεύτερη φορά δέχεται η μάνα!.. Η διήγηση αυτή μας δίνει με σαφήνεια να καταλάβουμε πως το μόνο καταφύγιο στον πόνο μιας μάνας είναι ο Θεός. Εκείνος είναι ο μόνος βοηθός της στον καθημερινό, κοπιαστικό αγώνα της. Η μόνη παρηγοριά κι ελπίδα στις δυσκολίες κάθε μάνας είναι ο Θεός, που συγκαταβαίνει στην ανθρώπινη αδυναμία και «τα ελλείποντα αναπληροί» .
Η άλλη μητέρα, η Χαναναία. Όπως μας αναφέρει ο ευαγγελιστής Ματθαίος, ο Κύριος συμπεριφέρεται με παράξενο τρόπο στη γυναίκα που Τον εκλιπαρεί να βοηθήσει τη δαιμονισμένη της κόρη. Την ταπεινώνει ηθελημένα, για να την ανυψώσει σε αιώνιο παράδειγμα ψυχικού μεγαλείου και δυνατής ακαταίσχυντης πίστης. Το συμπέρασμα από αυτήν τη διήγηση του ευαγγελιστή είναι πως η άδολη αγάπη της μάνας, όταν ντύνεται την πίστη και όταν η πίστη ξεχύνεται σε προσευχή, τότε δεν μπορεί παρά να ανοίξει τους κρουνούς του Θείου Ελέους!
Θα ήταν παράλειψη σήμερα, που τιμούμε τη μητέρα, να μην αναφερθούμε σε μια ειδική κατηγορία μητέρων. Πρόκειται για εκείνες τις γυναίκες, που δεν τους δόθηκε το δώρο της φυσικής μητρότητας.
Δεν κλείστηκαν αυτές οι υπάρξεις στην εγωκεντρική τους αυτάρκεια, αλλά πρόσφεραν ως θετές ή πνευματικές μητέρες την πλούσια αγάπη, που ξεχείλιζε μέσα τους. Κάποιες ως ανάδοχες μητέρες μεγάλωσαν εγκαταλειμμένα ή ορφανά παιδιά και τα πρόσφεραν πίσω στην κοινωνία ως υγιή αυτεξούσια άτομα, για να ακολουθήσουν την πορεία τους, χωρίς το παράπονο ότι δεν χάρηκαν το μητρικό χάδι… Αυτές οι γυναίκες έδωσαν στον εαυτό τους τη μεγαλύτερη χαρά, που δεν είναι άλλη από τη χαρά της άνευ ορίων προσφοράς. Ανάθρεψαν με πολλές θυσίες παιδιά που δεν ήταν σάρκα από τη σάρκα τους, αλλά τα δέχτηκαν στη ζωή τους ως τη μεγαλύτερη ευλογία!
Άλλες πάλι ως πνευματικές μητέρες πρόσφεραν, εκτός από αγάπη, και πνευματική καθοδήγηση μέσα από θεσμούς, όπως τα ενοριακά κέντρα, τα κατηχητικά, οι φοιτητικές συνάξεις. Αυτές οι υπερπολύτεκνες μητέρες προσφέρουν μέσω της πνευματικής μητρότητας έργο σπουδαίο και θαυμαστό!
Νομίζω ότι σήμερα μπορούμε να τιμήσουμε και μια ιδιαίτερα ξεχωριστή ύπαρξη, που δεν είναι άλλη από κείνη που διατυμπανίζει με καμάρι πως είναι δυο φορές μάνα, αφού «του παιδιού της το παιδί είναι δυο φορές παιδί!» . Αυτές οι γυναίκες με περιορισμένες σωματικές δυνάμεις, λόγω ηλικίας, διαθέτουν πλεόνασμα ψυχικών αποθεμάτων, για να προσφέρουν αγάπη και φροντίδα στα εγγονάκια τους. Απαλλαγμένες οι γιαγιάδες από το καθημερινό άγχος της βιοπάλης, που κατατρώγει τις σημερινές εργαζόμενες μητέρες, αποτελούν, πέραν πάσης αμφιβολίας, ένα ασφαλές και γαλήνιο λιμάνι για τα εγγονάκια τους. Δεν είναι λίγες, άλλωστε, οι περιπτώσεις που γιαγιάδες κλήθηκαν να παίξουν τον ρόλο της μάνας σε παιδιά που ορφάνεψαν. Μεγάλη, λοιπόν, τιμή αξίζει και σε αυτές τις ξεχωριστές …μητέρες!
Πάντα, δυστυχώς, υπάρχει και η άλλη η πλευρά του νομίσματος. Έτσι σήμερα, που τιμούμε τη γυναίκα, η οποία έχει επίγνωση του θεϊκού της ρόλου, δεν μπορούμε να τιμήσουμε τη γυναίκα εκείνη που αντάλλαξε, όπως οι Ινδιάνοι της Αμερικής, το χρυσάφι με τα χωρίς αξία
φανταχτερά κομμάτια γυαλιού. Εκείνη τη γυναίκα, που παρασύρθηκε από το κύμα του αλαζονικού Φεμινισμού και υποτίμησε τη μητρότητα, για να πετύχει την επαγγελματική της καταξίωση. Εκείνη που αδιαφόρησε για τη μητρότητα, για να υπηρετήσει τη ματαιοδοξία που επέβαλε η εφήμερη μόδα!…
Είναι σίγουρο, όμως, ότι στην ψυχή αυτών των αποπροσανατολισμένων υπάρξεων πάντα θα βρυχάται ένα τεράστιο κενό! Γιατί η γυναίκα προορίστηκε να γίνει μ η τ έ ρ α ! Είναι, άλλωστε, γνωστή η έρευνα που έγινε για τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχολογική κατάσταση των γυναικών που απέβαλαν με έκτρωση ένα ανεπιθύμητο έμβρυο που έτσι κι αλλιώς ήταν ένα κομμάτι του είναι τους, ένα οπωσδήποτε ακριβό και ανεπανάληπτο κομμάτι της ψυχής τους…
Κύρια, λοιπόν, αποστολή της γυναίκας είναι η μητρότητα, γιατί από κει αρχίζει κι εκεί τελειώνει η αγάπη! Η μητρότητα σε όλες της τις μορφές, η γαλούχηση, δηλαδή, ανθρώπων για την αιωνιότητα! Σήμερα, που την τιμούμε, είτε εκείνη είναι κοντά μας στη γη είτε βρίσκεται στον ουρανό, ας της πούμε όλοι από καρδιάς, σ’ ευχαριστούμε
Μ η τ έ ρ α !…
Οδυσσέας Ελύτης:
… Μια νύχτα η μητέρα μου αγρυπνούσε μ’ ένα κομμάτι φεγγαριού στα χέρια της.
Ήταν κόκκινο, πελώριο, μυτερό στην κόψη του καθώς πριόνι, κι έβγανε καπνούς.
Εκείνη, καθισμένη σ’ ένα βράχο, δε μιλούσε, μόνο κοιτούσε μακριά κατά το Λιγονέρι.
Ήτανε όμορφη! Όμορφη! Αγγέλισσα σωστή, που ευωδίαζε δεντρολίβανο.
Μέσα σε λίγες ώρες μου ‘πιε όλο το σκοτάδι ως την στερνή σταγόνα.
Χαράματα, όταν άνοιξα τα μάτια, κιόλας έστεκε ορθή, στραμμένη κατά την Ανατολή…»
Αποφθέγματα για την μητέρα
Τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί , γεννιέται μαζί και η μητέρα. Δεν υπήρχε πριν. Η γυναίκα υπήρχε, αλλά η μητέρα, όχι. Η μητέρα είναι κάτι εντελώς νέο. ~ Rajneesh
“Δεν υπάρχει τρόπος να γίνεις τέλεια μητέρα, υπάρχουν όμως εκατομμύρια τρόποι να γίνεις καλή” – Τζιλ Τσώρτσιλ
“Η μητέρα καταλαβαίνει τι δεν λέει το παιδί.”- Εβραϊκή παροιμία
“Η γυναίκα γνωρίζει αυτό που πολλοί άνθρωποι έχουν ξεχάσει: ότι η σημαντικότερη οικονομική και πνευματική μονάδα κάθε πολιτισμού εξακολουθεί να είναι η οικογένεια.” Clare Boothe-Luce
“H μητρική αγάπη είναι το καύσιμο που ωθεί ένα συνηθισμένο άτομο, να καταφέρει το ακατόρθωτο.” Μάριον Κ. Γκάρετι
“Η μητέρα είναι αυτό το πρόσωπο που βλέποντας ότι υπάρχουν μόνο τέσσερα κομμάτια πίτα για πέντε άτομα, λέει ότι ποτέ δεν της άρεσε η πίτα.” Τενέβα Τζόρνταν
“Η μάνα δεν είναι ένα πρόσωπο για να στηρίζεσαι πάνω του, αλλά εκείνη που σε βοηθάει να μη χρειάζεσαι στηρίγματα.” Ντόροθι Κάνφιλντ Φίσερ
“Ω! Την αγάπη της μάνας δεν την ξεχνά κανείς!” Βίκτορ Ουγκό
“Κι ένα τέταρτο μητέρας αρκεί για δέκα ζωές, και πάλι κάτι θα περισσέψει που να το ανακράξεις σε στιγμή μεγάλου κινδύνου” – Οδυσσέας Ελύτης
“Μόνο αφού γίνεις μητέρα η κρίση σου για τους άλλους αρχίζει να μετασχηματίζεται αργά σε συμπόνια και κατανόηση” – Erma Bombeck
“Κάθε γυναίκα καταλήγει να είναι σαν τη μητέρα της. Αυτό είναι η τραγωδία της. Κανένας άντρας δεν καταλήγει σαν τη μητέρα του. Αυτή είναι η δική του τραγωδία.” – Οscar Wilde